Döviz artışının artık durdurulamaz olduğu günler yaşıyoruz. Öyle ki yazı yazarken yazınızın içinde kullandığınız döviz kurları okuyucuya gidene kadar çoktan eskiyor. Bu konuda uzman ve para politikaları bilgisine sahip olmasam da bir haberin anatomisi üzerinden bu meseleyi deşmeye çalışacağım. Çünkü dövizin bu kadar artması sadece uzman, para politikalarından anlayanların değil, medyasından siyasetine, yandaş bürokratından ucuz popülizme kadar geniş bir konu aslında. 

Aşağıda linkte gördüğünüz haber, gecenin bir yarısı 4.80’ni gördüğümüz doların ardından sabah yandaş medyada gördüğümüz bir manşet. “Borsa İstanbul’dan flaş döviz hamlesi” başlıklı

http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/son-dakika-borsa-istanbul-grubundan-doviz-aciklamasi-40845401

Açıklama “Ülkemiz döviz piyasalarında son dönemde yaşanan spekülatif hareketlere ilişkin Borsa İstanbul Grubu'nca yapılan değerlendirmeler neticesinde…” diye başlayarak birçok istatistiki veri ile aslında ekonominin ne şahane olduğunu anlatıyor ve 

“Türk lirasına olan güvenimizin ve desteğimizin bir göstergesi olarak, borsamızın kısa vadeli ihtiyaçları dışında kalan döviz varlıklarının tamamı bugün itibarıyla Türk lirasına çevrilmiştir” diye bitiyor.  

Bu haberin dili, verildiği yerlerdeki sunuluş şekli, giriş bölümündeki “spekülatif” tanımlaması, sonunda ki yaptıkları hamle, aslında durumumuzu en güzel anlatan bir haber. Sıralarsak;

1. Sabah saatlerinde bu haber Hürriyet, Milliyet vb tüm yandaş haber sitelerinde flaş haber olarak sunulurken, haber sitelerinin hiçbir yerinde dövizin aşırı yükseldiği konusu yer almıyor. Son dönem AKP ve/veya yandaşlarının beyanları üzerinden birçok meseleyi öğrenilmesine benzer bir durum. Yokmuş gibi davranırsak belki kimse duymaz öğrenmez ama dolar bu. Pazarcısından öğrencisine kadar geniş bir kitlenin muhabbet konusu. Saklasan saklanmaz 
2. Haberi tıkladığınızda ekonominin ne kadar iyi olduğunu anlatan basın açıklamasını okuyorsunuz ama ne kadar "hamle" yaptıkları hiç bir yerde yazmıyor. Ne kadar bozdurdunuz 100 dolar mı 1 milyar dolar mı?
3. Madem dolar "hamle" yapılarak düşecek -ki yeterli rezerviniz ve iyi bir para politikanız varsa spekülatif artışı anında düşürürsünüz- neden MB'nin bu hamleyi yapmadığı hiç yazmıyor.
4. İstanbul Borsası'ndan hamle lafını okuyunca azıcık finansal bilgisi olan insan düşünüyor acaba Borsa'nın elinde hangi para piyasası aracı var diye. Kocaman kurum çünkü. Haberi okuyunca olmadığını görüyorsunuz. Yaptıkları sadece bankadaki "döviz mevduat" hesaplarını bozdurmakmış.
5. Gelelim meselenin en hassas kısmına. 4. Maddede “döviz mevduatı”nı tırnak içine almıştım. İstanbul borsası zaten yıllar içinde biriken dövizini yine 2 yıl önceki, “dolar bozdurana bedava çorba”  kampanyasında bozdurmuştu! O zaman yanlış hatırlamıyorsam 750 milyon dolar bozdurmuşlardı.
6. Şimdi soru şu 2 yıl önce zaten bozdurdunuz ve dolarizasyona karşı bir tepki ortaya koydunuz. İki yıl içinde yine TL elde ettiğiniz gelirleri niye dolara çevirdiniz? TL'ye güvenmediniz mi?
7. Yok TL’ye güvendik diyorsanız manşetlere çıkacak kadar önemli "hamle" için dolarları nereden buldunuz? Yoksa topu topu 3 5 milyon dolar mı bozdurabildiniz bu yüzden açıklamada tutar yazmıyor?

Tüm bu haber deşiciliğinin bir nedeni bulunmakta. İktidarın kur artışına spekülatif ve bu konu üzerinden algı operasyonu yapıldığına dair bolca iddiaları varken tam da yaptıkları bu: spekülatif flaş hamleler ve yarattıkları algı operasyonu. 

Konda Anketine göre kur atışının nedeni halkımız nezdinde “dış mihraklar”. Bu algının oluşmasında da işte bu tip haberlerin etkisi fazlasıyla var. İçi, içeriği bomboş tavırlar. Elbette kur artışında dış mihraklar var ama mihrak olarak değil aslında kar elde etmeyi seven sermaye olarak var. Ama hiçbir para babası AKP iktidarını uzaklaştırmak için olması gereken 3 TL seviyesinden değil tutup 4.80 TL’den USD satın almaz. Bunu yapmalarının nedeni, zayıflayan MB rezervleri, artan dış borç, rekorlar kıran cari açık ve özellikle 16 Nisan Referandumu öncesi krizi uzaklaştırmak için bol keseden kredi dağıtılarak oluşturulan parasal genişleme. 

Bu nedenleri ve bu hikayenin nasıl buralara kadar geldiğini daha uzun bir yazı ile paylaşmaya çalışacağım ancak iktidarın her konuda yarattığı gibi “mağduriyet” meselesi olmadığını, yıllarca alınan dış borçlarla ayakta duran “al gülüm ver inşaat” politikaları ile buraya geldiğimizi en özetle yazarak bu yazıyı bitirelim.