Perşembe gecesi Amerikan yönetimi, Rusya’nın ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiğini iddia ederek, 35 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı. Dahası ABD, aralarında Rus istihbarat direktörünün bulunduğu 6 kişiye de yaptırım uygulanacağını açıkladı.

Kısa bir süre sonra ABD Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, yeni kısıtlamaların Rusya’nın 6 vatandaşı ile Federal Güvenlik Servisi (FSB) dahil 5 kurumu kapsadığı belirtildi. Yaptırım listesine dahil edilen Rus vatandaşlar arasında Dış İstihbarat İdaresi (GRU) Başkanı İgor Korobov ve 3 yardımcısı yer alıyor. 

‘Soğuk savaş sonrası Amerika yönetiminin verdiği en sert tepki’ olarak nitelendirilen diplomatların sınır dışı edilme kararının ABD ve Rusya’da nasıl yankılandığına bakmakta fayda var.

Amerikan tarafından başlayacak olursak; tatilini sürdürdüğü Hawaii’nin Honolulu kentinde konuşan ABD Başkanı Barack Obama bu gelişmeyi, “Rus Hükümetinin Amerika’nın çıkarlarına uluslararası normlara aykırı biçimde zarar verme çabalarına karşılık olarak hem gizli hem de açık bir şekilde yaptığı uyarılardan sonra atılan, uygun bir adım” olarak niteledi.

“Bu eylemler, Rusya’nın agresif tutumu karşısında verdiğimiz tepkinin tamamını oluşturmuyor” diye belirten Obama, zamanını ve yerine bizim karar vereceğimiz bir takım yaptırımlar uygulanmaya devam edecek ve bunlar kamuoyuyla paylaşılmayacak” diye konuştu.

Rusya’nın ABD Başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarına dair ayrıntılı bir raporun da ABD Kongresi’ne önümüzdeki günlerde sunulacağını söyledi.

Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Partili lideri Paul Ryan da, Rusya’nın devamlı olarak Amerika’nın çıkarlarına karşı hareket ettiğini ve Obama yönetiminin Rusya’ya karşı yaptırım uygulamada geç kaldığını söyledi. Ryan yaptığı açıklamada, “Yönetimin aldığı yaptırım kararı geç kalınmış bir adım olsa da, bu adım, Rusya ile sekiz yıldır yürütülen başarısız politikaları uygun bir şekilde sonlandırmış oldu. Bu ayrıca Obama yönetiminin, şimdiye kadar uyguladığı verimsiz dış politikanın başlıca örneğini oluşturuyor” dedi.

“AMERİKA, RUSYA’YI SEÇİM HACKLEMESİ NEDENİYLE CEZALANDIRDI” 

Amerikan basınının önde gelen gazetelerinden The New York Times ise alınan kararın doğruluğuna vurgu yapmak için tam siper konumlanmış vaziyette. “Amerika, Rusya’yı seçim hacklemesi nedeniyle cezalandırdı” başlığı atan New York Times, Amerika’nın 35 Rus diplomat ve ailelerinin Amerika’yı 72 saat içinde terk etmeleri emri verdiğini bildiriyor. Habere göre Amerika, bu 35 diplomatı ‘casus’ olarak nitelendiriyor ve Rusya’da görev yapan Amerikalı diplomatların taciz edilmelerine karşılık olarak Amerika’yı terk etmeleri istendiği ifade ediliyor. Gazete ayrıca New York ve Washington yakınlarında su kıyısında bulunan ve Başkan Obama’nın Rus diplomatların erişimine kısıtlama getirdiği iki malikanenin fotoğraflarını yayınlamış. Habere göre malikaneler, Rus istihbarat örgütlerinin faaliyetlerini yürüttüğü merkezler olarak tanımlanıyor. New York Times, Başkan Obama’nın Rusya’ya yönelik aldığı bu kararların ‘çok geç kalınmış ama yerinde yaptırımlar’ olduğu yorumunda bulunuyor. 

“Obama Rusya’yı nihayet cezalandırdı” diyen editör masası imzalı yazıya göre Obama eğer Ocak’ta başkanlığı Trump’a Rusya’yı cezalandırmadan devretmiş olsaydı sorumsuzca davranmış olurdu. Gazete, ”Amerikan kamuoyu, Trump’ın söylediğinin aksine, Rusya’nın demokrasimize zarar verme girişimini göz ardı etmeyecek” ifadesini de kullanıyor.

"PUTİN, TRUMP’IN DEVLET BAŞKANLIĞINA GEÇMESİNİ Mİ BEKLİYOR?"

The Washington Post gazetesinde Greg Sargent imzasıyla yayımlanan “Trump kampının Rus açılımı girişimi parçalanıyor" başlıklı yazıda Amerikan yönetiminin attığı adım sonrası Rusya devlet başkanı Putin’in sürpriz bir şekilde diplomatik karşılık vermeyeceğini açıklamasını, Putin’in, Trump’ın devlet başkanlığına geçmesini beklediğini iddia eden yazara göre Rus devlet başkanı yeni başkanla birlikte kötü geçmişi geride bırakmayı umuyor. Keza Trump’ın, Rus yönetimine dair yaptığı açıklamalar Putin’i bu yönde hareket etmeye sevk etmiş olabilir diyen Sargent ardından şu soruyu soruyor: “Peki Trump Rusya’nın demokrasimize karşı küçümseyici, tutarsız duruşunu ne kadar idare edebilir?”

Yazısının devamında Trump’ın kıdemli danışmanlarından Kellyane Conway’in CNN yayınında yaptığı açıklamalara değinen Sargent, danışmanın yaptığı açıklamaların Rus tarafının, ABD seçimlerine müdahale ettiği iddialarını ciddiye almadığını ortaya koyduğunu, bu durumun Trump tarafını absürt bir konuma ittiğini belirtiyor.

RUSYA TARAFINDAKİ YANSIMALAR 

İlk açıklamayı yapan Rusya Federasyonu Dış İşleri Bakanı Sergey Lavrov; Washington'ın Moskova'ya yönelttiği 'seçimlere müdahale suçlamalarının' reddettiği açıklamasında Lavrov, ABD'nin aldığı yeni yaptırım kararlarının yanıtsız kalmayacağını vurguladı. Lavrov, bu çerçevede Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Devlet Başkanı Vladimir Putin'e, 31'i Moskova Büyükelçiliği'nden, 4'ü St. Petersburg Konsolosluğu'ndan olmak üzere 35 ABD'li diplomatın sınır dışı edilmesini önerdiğini belirtti. Lavrov, Putin'e Moskova'daki 2 tesisin ABD'li diplomatlar tarafından kullanılmasına yasak getirilmesini önerdiklerini de kaydetti.

Yaşanan sürece dair son 24 saatte 3 kez açıklama yapan Rusya Federasyonu Dış İşleri Bakanlığı sözcüsü Mariya Zaharova, özellikle Putin’in yaptığı: “Biz, ABD'li diplomatlar için sorun çıkarmayacağız. Hiç kimseyi sınır dışı etmeyeceğiz. Yılbaşı tatilinde ABD'li diplomatların ailelerine ve çocuklarına alıştıkları mekanları kullanma yasağı getirmeyeceğiz.” çıkışı sonrası alçak perdeden açıklamalar yapan Zaharova “yıllardır söylüyoruz: 8 yıldır Beyaz Saray’da olanlar… Bunlar iktidar değil, dış politikanın beceriksiz, hayal kırıklığı yaratan ve dar görüşlü grubu. Bugün Obama bunu resmi olarak kabul etti. En şaşırtıcı olanıysa, iki dönemlik başkanlık süresi boyunca uluslararası arenada hiçbir başarıya ulaşamayan Obama’nın, bunun yerine iktidarına 'kara bir lekeyle' nokta koyması.” diyerek Obama yönetimini ağır biçimde eleştirdi.

Zaharova diğer açıklamasında: “Diplomasi ‘ayna’ tepkiler, önlemler ve adımlar gerektirir bu adımlara karar verirken Amerikalı meslektaşlarımızın ve ailelerinin nasıl hissedeceğini çok ciddi bir şekilde dikkate aldık. Ve en önemlisi de çocukları, şu anda yeni yıl için hazırlanıyorlar ve Noel tatilindeler. Eğer onların da önümüzdeki 72 saatte eşyalarını toplayıp evlerine gitmelerini istersek ne hissederler. Bu yüzden de kararımızı verdik.” diyerek olayın insani boyutuna vurgu yaptı.

Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, yukarıda da belirttiğimiz ABD’li diplomatların misilleme olarak sınır dışı edilmeyeceğini vurguladığı açıklamasının ardından ABD'nin 45. Başkanı Donald Trump'a yeni yıl mesajı gönderen Putin, Trump göreve başladıktan sonra Rusya ve ABD'nin uluslararası arenadaki işbirliğini yeni bir seviyeye çıkarmayı umduğunu ifade etti.

Amerika’nın Rus diplomatlara yönelik sınır dışı uygulamasının ardından tırmanan gerginlik, Putin’in yaptığı açıklamalarla şimdilik kaydıyla yatışmış görünse de uzun vadede sular pek durulacağa benzemiyor.

İki ülkenin emperyal politikaları, özellikle Ortadoğu’da devam eden hegemonya mücadeleleri, sömürgeci ülkelerin doğası gereği geçici barış esleri verilse de emperyalist hegemonya mücadelesinin savaşlara yol açacağını aklımızdan çıkarmamamız gerekiyor.

Madem iki emperyalist güç arasında yaşanan durumu ele aldık. Emperyalizm üzerine 100 yıl önce yazdığı tezleri güncelliğini koruyan Lenin’le bitirelim: 

“Sorun şudur: bir yandan, üretici güçlerin gelişmesi ile sermaye birikimi arasında; öte yandan, mali-sermaye için sömürgelerin ve ‘nüfuz bölgelerinin’ paylaşılmasında mevcut oransızlıkların ortadan kaldırılması konusunda, kapitalizmin bulunduğu yerde, savaştan başka bir araç var mıdır? Emperyalistler arasındaki barışçı ittifaklar, savaşlar arası dönemler boyunca hüküm sürer, savaşların sonucunda ortaya çıkarlar ve savaşlara yol açarlar" (V. İ. Lenin, Emperyalizm, çev: Cemal Süreya, Sol Yayınları, Onuncu Baskı, Ankara, Ağustos 1998, s. 111).