Yazar: Jessica Corbett

Çeviren: Elif Orak

Bilim insanları arasında yıllarca süren uyarılar ve katlanan korkuların ardından "korkutucu" araştırma çarşamba günü yayımlandı. Araştırma, iklim değişikliği ve ormansızlaşmanın Amazon Havzasının bazı bölümlerini çok önemli çukurlardan, birer gezegen ısıtıcı karbondioksit kaynaklarına dönüştürdüğünü ortaya koyuyor.

Son araştırmalar, Amazon'un emdiğinden daha fazla CO2 ve diğer sera gazlarını atmosfere salmasıyla ilgili endişeleri arttırdı. Buna rağmen Nature dergisinde yayınlanan yeni bulgular, bilim adamları ve iklim muhabirleri tarafından bir "ilk" olarak tanıtıldı.

Brezilya Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden Luciana Gatti liderliğindeki yeni çalışma için araştırmacılar, 2010'dan 2018'e kadar Amazon havzasındaki dört alanda ağaç gölgesinin birkaç mil yukarısında karbondioksit ve monoksitin "dikey profil ölçümlerini" gerçekleştirdiler.

Araştırmacılar, özellikle Güney Doğu Amazon Havzasının net bir karbon kaynağı gibi davrandığını ve toplam karbon emisyonlarının Doğu Amazon Havzasında, batı kısmından daha fazla olduğunu ortaya koydu. Doğu kısmının, son yıllarda batı kısmından daha fazla ormansızlaşma, ısınma ve nem stresine maruz kaldığı belirtildi.

New York Times’ın çarşamba günkü bildirisi şu şekilde:

Nature'da konuyla ilişkili bir makalede, Colorado Eyalet Üniversitesi Atmosfer Bilimleri Bölümü'nde profesör olan Scott Denning, rapordaki atmosferik profillerin, belirsiz geleceğin şu anda gerçekleştiğini gösterdiğini yazdı.

Sorulara e-postayla gönderilen bir yanıtta Dr. Denning, bu yeni çalışmaya, binlerce kilometredeki ve uzak kesimlerdeki çeşitli yüksekliklerden, orman alanlarındaki geleneksel ölçümün ötesine geçen fenomenin ilk gerçek büyük ölçekli ölçümü olması nedeniyle övgülerini sundu. Sonuçlar, Doğu Amazon Havzasındaki ısınma ve ormansızlaşmanın, bölgesel ölçekte karbon çukurunu tersine çevirdiğini ve değişimin aslında atmosferik CO2'de ortaya çıktığını gösteriyor, dedi.

Gatti, The Guardian'a şunları söyledi: "Öncelikle ilk kötü haber, orman yangını, ormanın emdiğinden yaklaşık üç kat daha fazla CO2 üretiyor. İkinci kötü haber ise, ormansızlaşmanın %30 veya daha fazla olduğu yerlerin, ormansızlaşmanın %20'den düşük olduğu yerlerden 10 kat daha yüksek karbon emisyonları göstermesidir."

Sığır eti ve soya üretimi için çıkarılan kasıtlı yangınlarda emisyonun rolünün yanı sıra Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun artan ormansızlaşmayı teşvik ettiği için karşılaştığı küresel eleştirilere dikkat çeken gazete, şunları yayımladı:

Daha az ağaç demek daha az yağmur ve daha yüksek sıcaklıklar demektir, bu da hâlihazırda kurak olan mevsimi geriye kalan ormanlar için daha da kötüleştirir. Ormanı kontrolsüz yangınlara daha da elverişli hale getiren çok olumsuz bir döngümüz var.

Amazon'dan gelen kereste, sığır eti ve soyanın çoğu Brezilya'dan ihraç edilmektedir. "Amazon'u kurtarmak için küresel bir uzlaşmaya ihtiyacımız var." diyor, Gatti. Avrupa ülkeleri, Amazon'un tahribatıyla ilgili Bolsonaro harekete geçmediği sürece, Brezilya ve diğer ülkelerle olan AB ticaret anlaşmasını durduracağını belirtti.

Çalışma, sadece CO2'yi değil, aynı zamanda metan, azot oksit, siyah karbon, biyojenik uçucu organik bileşikler, aerosoller, evapotranspirasyon ve albedoyu da dikkate alan, "Frontiers in Forests and Global Change" dergisinde yayınlanan bir Mart analizinden sonra geldi.

Yeni bulgular ayrıca, dokuz ülkeyi kapsayan inanılmaz derecede biyolojik çeşitliliğe sahip ve tehdit altındaki yağmur ormanlarının çoğuna ev sahipliği yapan Brezilya'ya odaklanan "Nature Climate Change" dergisinde yayınlanan Nisan çalışmasını da takip ediyor.

Bu araştırmayı Çarşamba günkü ile karşılaştıran Denning, "Bu iki çalışma tamamen farklı yöntemlerle çok benzer sonuçlara varılan birbirini tamamlayıcı çalışmalar. " dedi.

Uydu izlemesine dayanan Nisan çalışmasından araştırmacılar, 2010 ve 2019 arasında Brezilya Amazon'unun, sadece 13,9 milyar ton emerken 16,6 milyar ton karbondioksit saldığını, yani on yıl boyunca emdiğinden yaklaşık %20 daha fazla CO2 saldığını buldu.

Fransa Ulusal Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nden (INRA) bir bilim adamı olan ortak yazar Jean-Pierre Wigneron "Bunu kısmen bekliyorduk, ancak Brezilya Amazon'unun tersine döndüğünü ve şu anda net bir yayıcı olduğunu gösteren rakamlara sahip olduğumuz ilk sefer." dedi. "Değişimin hangi noktada geri döndürülemez hale gelebileceğini bilmiyoruz."

Agence France-Presse, çalışma hakkında yaptığı açıklamada, INRA'nın Bolsonaro'nun, cumhurbaşkanı olarak yemin ettiği zamana atıfta bulunarak "Brezilya 2019'teki hükümet değişikliğinden sonra çevre koruma politikalarının uygulanmasında keskin bir düşüş gördü." dedi.

Gatti, Çarşamba günü yaptığı açıklamada," Amazon'daki yangınları önleyebileceğimizi hayal edin, bir karbon çukuru olabilir." dedi ve kalan yağmur ormanı alanlarını tarım için dönüştürmenin olumsuz etkisine dikkat çekti. "Ama biz tam tersini yapıyoruz: İklim değişikliğini hızlandırıyoruz."

Kaynak: Common Dreams