Çeviren: Kumru İlgin

Jovenel Moïse, saldırganların Port-au-Prince’deki evine saldırı düzenlemesiyle öldürüldü.

Polise göre, Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse’ı öldüren dört şüpheli kişi, güvenlik güçleriyle çıkan bir çatışma esnasında öldürüldü.

Diğer şüpheliler ülkenin başkenti Port-au-Prince’de hala kaçakken, iki kişi tutuklandı.

Polis müdürü Léon Charles, “Öldürülecekler ya da yakalanacaklar” şeklinde güvence veriyor.

Konu hakkında son bilgiler:

53 yaşındaki Cumhurbaşkanı Moïse, saldırganlar Çarşamba günü erken saatlerde evine saldırı düzenlediğinde kurşunla öldürüldü ve eşi yaralandı.

Cumhurbaşkanı'na birden fazla kurşun isabet etti, ardından ofisi ve yatak odası yağmalandı. Eşi Martine Moïse, uçakla kritik fakat stabil bir durumdayken tedavi olacağı Florida’ya götürüldü.

Çarşamba akşamı yaptığı bir televizyon açıklamasında “Dört paralı askerin öldürüldüğünü ve iki saldırganın kontrolleri altında ele geçirildiğini” belirten polis müdürü Charles, “Rehin alınan 3 polis kurtarıldı”, dedi.

“Şüpheliler, suç mahallini terk edecekken yolda engelledik”, diye ekliyor. “O zamandan beri, onlarla mücadele ediyoruz.”

CUMHURBAŞKANININ ÖLDÜRÜLDÜĞÜ MÜLKÜN ÇEVRESİNDE ARTAN POLİS VARLIĞI

Cumhurbaşkanı Vekili Claude Joseph, katliam sonrasında açıklamada bulunarak, sükûnet çağrısında bulundu ve tüm ülkede olağanüstü hal ilan etti.

Olağanüstü hal ya da “kuşatma hali”, yürütme yetkilerinin diğer uzantıları gibi, toplantıların yasaklanmasına ve ordunun polis rolünü üstlenmesi için kullanılmasına imkân verir.

Amerika Başkanı Joe Biden, bu “korkunç suikast” için Haiti halkına taziyelerini sundu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson bunu “iğrenç bir eylem” olarak nitelendiriyor ve de sükûnet çağrısında bulunuyor.

Suikast hakkında, Perşembe günü kapalı bir toplantı yapması gereken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Haiti’deki tüm siyasi aktörlere, herhangi bir şiddet ya da kışkırtma eyleminden kaçınmaları amacıyla” çağrıda bulunduğu bir bildiri yayınladı.

SALDIRGANLARIN, CUMHURBAŞKANI MOÏSE’IN MÜLKÜNE NASIL GİREBİLDİKLERİ BİLİNMİYOR

Moïse, 2017’de Haiti cumhurbaşkanı oldu, fakat bu son zamanlarda istifasını talep eden büyük gösterilerle karşı karşıya bırakılmasına sebep oldu.

Hükümet darbeleri, siyasi iktidarsızlık, çetelerin yaygın şiddeti ve doğal afetler, onlarca yıldan beri ülkeye sıkıntı veriyordu ve bu onları Amerika’nın en fakir ulusu yaptı.

SİLAHLI SALDIRI İLE İLGİLİ NE BİLİYORUZ?

Ağır silahlı katiller, yerel saatle 01.00 sularında, çiftin Port-au-Prince’deki evlerine saldırıda bulundu.

Cumhurbaşkanı Vekili Joseph, saldırganların “İngilizce ve İspanyolca konuşan yabancılar” olduklarını doğruladı. Haiti’nin resmi dilleri ise Kreol ve Fransızca’dır.

Yargıç Carl Henry Destin, Cumhurbaşkanı Moïse’ın toplam 12 kurşun yarasıyla sırtüstü yatar halde bulunduğunu Nouvelliste’e açıkladı. Cumhurbaşkanının ofis ve yatak odasının yağmalandığını söyledi.

Yargıç Destin, çiftin kızı Jomarlie’nin, ev çalışanlarından ikisi saldırganlar tarafından bağlandığında, erkek kardeşinin yatak odasında saklanarak hayatta kaldığını belirtti. Cumhurbaşkanı ve eşi dışında kimse vurulmadı.

Silahlı saldırı sonrasında, rezidansın dışında, ağır silahlı ve siyahlar giyinmiş adamların göründüğü, ardından İngilizce olarak “DEA (Uyuşturucu ile Mücadele Dairesi) harekâtı, herkes yere yatsın!” şeklinde bağırıldığı bir video yayınlandı.

Haiti’nin Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi Bocchit Edmond, uyuşturucuya karşı mücadelenin Amerikan ajanlarının bu hamleyi gerçekleştirmesinin “imkânsız” olduğunun altını çiziyor. “Profesyonel paralı askerlerin” söz konusu olduğunu varsayıyor ve devamında ajan kılığına girdiklerini doğruluyor.

Cumhurbaşkanı Vekili Joseph, ulusa seslenerek, katillerin adalete teslim edileceklerine ve durumun “kontrol altında” olduğuna dair güvence verdi.

KONTROLÜ KİM ALACAK?

Cumhurbaşkanı Vekili Joseph, “sürekliliği sağlamak için tüm tedbirlerin alındığını” ve “demokrasi ve cumhuriyetin kazanacağını” belirtiyor.

Fakat uygulayabileceği fazla kontrole ilişkin sorunlar var.

Yeni bir başbakan olan Ariel Henry, bu hafta Cumhurbaşkanı Moïse tarafından atandı, fakat henüz yemin etmedi.

Yeni Başbakan Henry bir dizi medya röportajında, hala cumhurbaşkanı olduğuna değiniyor ve kabinesini seçmeye neredeyse yaklaştığını söylüyor. Olağanüstü hali kabul etmemesine rağmen, Cumhurbaşkanı Vekili Joseph ile bir anlaşmazlığının olmadığını söylüyor ve diyalog çağrısında bulunuyor.

Haiti Anayasası, cumhurbaşkanı mevkiinin boşalması durumda, görevi Yüksek Mahkeme Başkanı’nın devralması gerektiğini şart koşuyor. Bununla birlikte, Yüksek Mahkeme Başkanı René Sylvestre, birkaç hafta önce Covid-19’dan hayatını kaybetti.

ABD, barışçıl bir iktidara imkân vermek amacıyla, seçimlerin bu yıl yapılması gerektiğini varsayıyor.

KARARNAMEYLE YÖNETMEK

Jovenel Moïse’ın görev süresi, yılbaşında başkentte ve diğer şehirlerde, yolsuzlukla suçlanması ve çok sayıda protestonun cereyan etmesi yüzünden zorluydu.

Yasama seçimleri Ekim 2019’da yapılmalıydı, fakat Başkan Moïse’ı kararnameyle yönettiğine işaret eden anlaşmazlıklar geciktirdi.

Bu yılın Şubat ayında, muhalefet istifasını talep ettiği gün, Cumhurbaşkanı Moïse kendisini devirmek üzere öldürmek girişiminde bulunulduğunu açıkladı.

Haiti de, özellikle başkentte, bazı mahalleleri girilmez alan haline getiren bir çete şiddeti ve insan kaçırma dalgasıyla karşı karşıya kaldı.

Bozulan yaşam şartları, 11 milyonluk bu ulusta, nüfusun hemen hemen %60’ını yoksulluk sınırı altına attı.

2010’da meydana gelen korkunç bir deprem, 200.000’den fazla insanı öldürdü ve altyapıya ve ekonomiye yönelik ciddi zararlara neden oldu.

Birleşmiş Milletler’in Barış Gücü, ülkeyi istikrara kavuşturmak için 2004’de kuruldu ve 2017’ye kadar geri çekilmedi, fakat karışıklıklar hiçbir sonuç işareti göstermedi.

  Kaynak: BBC