Mehmet Torun

Ülkemiz son yılların en büyük yıkımını, acısını yaşıyor. Yaşanan depremde ölü sayısı 35.000 bini geçti. Enkaz kaldırıldıkça bu sayının artacağı bir gerçek ne yazık ki.

Enkaz altında kalanları sağ olarak kurtarmak için tüm ekipler canla başla çalıştı. Olağanüstü bir özveriyle, hayatlarını tehlikeye atarak beton yığınlarının altından bir kişiyi sağ olarak çıkardıkları andaki sevinçleri görülmeye değer. Hepsine müteşekkiriz.

Bu ekiplerin içindeki önemli bir grupta madenciler. Depremin ilk saatlerinde maden ocaklarından, işyerlerinden tam hazırlıklı olarak hareket etmek istemelerine rağmen organizasyon ve koordinasyon eksiklikleri nedeniyle deprem bölgelerine geç intikal edebildiler. Bölgeye ulaşmalarından itibaren enkazdan, göçüklerden yaralıları başarılı bir şekilde çıkardılar, hayata bağladılar. 1999 yılındaki Gölcük ve Düzce depremlerinde de bu görevleri başarıyla yerine getirmişlerdi. 

Neydi madencileri diğerlerinden ayrıcalıklı kılan şey?

Madenciler üretim süreçlerinde; göçük açma, ahşap tahkimat yapımında ustalık, dar alanda çalışma yeteneği, karanlıkta çalışma alışkanlığı, çok zor koşullarda uzun süre çalışabilme ve yerin metrelerce altında doğayla mücadele etme kabiliyeti sonucu bu tür olaylarda “kurtarıcı” olmakta. Yeraltının mutlak karanlığında ve yalnızlığında çok çabuk karar verme ve uygulama zorunluluğu ciddi bir avantaj madenciler için. Yeraltındaki yangın, zararlı gaz ve tozlarla mücadele konusunda da oldukça deneyimliler. Nerdeyse her gün bu olumsuzluklarla mücadele içindeler. Yaşadıkları maden kazalarındaki acı deneyimler bunları öğretiyor madencilere.

Madenciler, göçükte “domuzdamı” denilen bir tahkimat yaparak yaşam koridoru açmakta ve bu sayede hem kendi güvenliklerini sağlarken hedefe daha kısa sürede, hızla ulaşmakta. Domuzdamı tahkimatı, işyerlerinde sürekli uyguladıkları bir yöntem. Bu sistemde uygun boyutlarda kesilen ahşap malzeme tavan-taban arasına sıkıştırılıp enkazın göçmesi engellenmekte ve yaşam koridoru oluşturulmakta.

Domuz damı

Madenciler; mesleklerinin, yaptıkları işin gereği sürekli disiplinli davranmak durumunda. Genellikle beden gücüne dayalı çalıştıkları için dış etkenlere karşı oldukça dayanıklılar. Yerin metrelerce altında yapılacak en küçük bir hatanın kendi canına ve çalışma arkadaşlarının canına mal olacağını çok iyi bilir. Bireysel hareket etmez, edemez. Yeraltında azıklarını dahi paylaşır, birlikte yerler. İşlerinin gereği ortaklaşmak, paylaşmak zorundadır çoğu şeyi.  Bu nedenle üst düzey bir sorumluluğa ve ortak hareket etme alışkanlığına sahipler. Mühendisiyle, teknikeriyle, nezaretçisiyle, şefiyle, ustasıyla, işçisiyle bir ekipler. Ekip çalışmasını yaşam biçimi edinmiş bir grup.

Madenciler genellikle emek yoğun sektörlerde çalıştıkları için çok çabuk organize olma ve grup halinde hareket etme şansına sahip.  Bu nedenle dünyadaki tüm toplumsal olaylarda da madenciler öne çıkmakta, belirleyici olmakta. 

Son yıllarda kamucu politikalardan vazgeçilmesi sonucu iş alanları daraltılıp, sayıları azalsa da son olayda görüldüğü gibi her türlü afette madencilere çok ihtiyaç var. Buna uygun bir plânlama yapılması ülkemiz için hayati önemde.

Her türlü tehlike ve zorluk altında doğayla mücadele ederek emek veren ve ürettiği yeraltı kaynaklarını insanlığın hizmetine sunan madencilere, tüm toplumun vefa borcu bulunmakta. 

Yerin metrelerce altında gerektiğinde canlarını hiçe sayan maden emekçilerine hak ettikleri değerin verilmesi aynı zamanda bir insanlık görevi. Her vardiya başında ”selametle” diye uğurlanan, işyerinin kapısında “selametle” ve “uğur ola” yazan, çıkışta birbirlerine “geçmiş olsun” diyen, başkalarının da onları “geçmiş olsun” diye karşıladığı başka bir meslek yok. 

Enkazdaki canları kurtarmak için kendi hayatlarını tehlikeye atarak fedakarca çalışan madencileri bu toplum unutmamalı. Elleri nasırlı, yürekleri pamuk gibi yumuşak olan maden emekçilerine hak ettikleri değer verilmeli