Kömür kirliliği 55 yılda 196 bin erken ölüme neden oldu

Kömür kirliliği 55 yılda 196 bin erken ölüme neden oldu

Kömürlü termik santraller 1965'ten 2020'ye kadar 196 bin 91 erken ölüme neden oldu.

Türkiye'deki kömür kirliğine ilişkin HEAL tarafından yayımlanan rapora göre kömürlü termik santraller 55 yılda; 196 bin 91 erken ölümü, 117 bin 661 erken doğuma ve 1 milyon 247 bin 334 çocukta bronşit vakasının görülmesine neden oldu.

Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL) tarafından yayımlanan rapor, Türkiye’de kömür kirliliğinin yol açtığı sağlık ve ekonomik maliyeti ortaya koydu. "Kronik kömür kirliliği Türkiye: Kümülatif sağlık etkileri" isimli araştırmanın sonuçlarına göre, 1965-2020 yılları arasında Türkiye’de kömürden elektrik üretimi, yaklaşık 200 bin erken ölüme, 62 milyon iş günü kaybına, 11 milyon hastaneye yatışa ve 4,8 trilyon TL’ye varan bir sağlık maliyetine yol açtı.

Evrensel'den Özer Akdemir'in haberine göre Türkiye'de kömürlü termik santrallerle elektrik enerjisi üretimini yoğunlaştığı dört bölge özelinde yapılan çalışma Zonguldak, Muğla, Çanakkale ve İskenderun Körfezi (Adana ve Hatay) bölgelerinde yapıldı. Çalışmanın sonuçlarına göre Türkiye’deki toplam kronik kömür kirliliğine bağlı sorunların yüzde 40'ı bu bölgelerden kaynaklanıyor. Araştırmaya göre kömürlü termik santrallerin en çok sağlık sorunlarına yol açtığı bölge ise Muğla.

AB ÇIKIYOR, TÜRKİYE KÖMÜRE YÖNELİYOR

Kömürün Avrupa Birliği (AB) ülkeleri içerisinde elektrik üretimindeki payı, "kömürden çıkış" politikası ve Paris İklim Anlaşması’nın uygulamaya geçmesiyle gün geçtikçe azalırken Türkiye bu eğilimin tam tersi bir enerji üretim politikasını sürdürmekte ısrar diyor. Elektrik üretiminde kömüre dayanmaya devam eden Türkiye'de 19 GW'lık kurulu kömürlü termik santral gücü var. Eğer yeni planladığı projeler yaşama geçirilirse bu kurulu kömür gücü iki katına çıkabilecek. Bu durum kömüre dayalı elektrik üretiminin yarattığı yoğun hava kirliliğinin sağlık maliyetinin de katlanması anlamına gelecek.

HASTALIK VE ÖLÜMLERE NEDEN OLDU

HEAL tarafından yapılan son araştırma, Türkiye'nin kömüre dayalı elektrik üretiminin sağlık ve ekonomik maliyetinin yıllar içerisinde nasıl hızla arttığını ortaya koyuyor. Rapora göre en eski termik santralin devreye girdiği 1965'den 2020 yılına kadar geçen onlarca yılda Türkiye’deki kömür santralleri iklim değişikliğini körükledi ve havayı kirletti. Bunun sonucunda çıkan sağlık yükü ise insanların erken ölmesine, astım, kronik bronşit veya kalp hastalığı gibi sağlık sorunlarının her geçen süre daha da kötüleşmesine neden oldu.

196 BİNDEN FAZLA ERKEN ÖLÜME NEDEN OLDU

Rapora göre kömürlü termik santrallerin yol açtığı hava kirliliği 1965-2020 arasında 196 bin 91 kişinin erken ölümüne neden oldu. Araştırma bu yıllar arasında kömürlü termik santrallerin 117 bin 661 erken doğuma ve 1 milyon 247 bin 334 çocukta bronşit vakasının görülmesine neden olduğunu ortaya koyuyor. Yetişkinlerde yeni kronik bronşit vakası ise 118 bin 542 olarak hesaplanmış. Bu süre içerisinde 221 bin 26 kişi hastaneye başvururken, astım hastası çocuklarda 11 milyon 163 bin 625 gün astım-bronşit semptomu görülmüş.

EKONOMİK MALİYET

Bu durumun aynı yıllar arasındaki ekonomik maliyeti ise 4 trilyon 8 milyar TL'yi buldu. Bu rakam, 1 euronun 15 lira olarak hesaplandığı taktirde 320 milyar euroyu buluyor.

Raporda, toplam 62 milyon iş günü kaybı yaşanırken, hasta geçirilen gün sayısı ise 452 milyon gün olarak bulunmuş.

TALEP VE ÖNERİLER

Araştırmanın sonunda yer verilen, karar vericiler ile sağlık kuruluşları ve sağlık uzmanları için iki ayrı talep ve öneriler başlığında yer alan bazı maddeler şöyle:

Karar vericiler için:

- Kömürden çıkış yapılacağı yani kömür kullanımının durdurulacağı tarih açıklanmalı.

- Planlanan tüm kömürlü santraller iptal edilmeli, Adana’daki Hunutlu santrali gibi inşa halindeki santrallerin inşaatı durdurulmalı.

- Yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde sağlık ve kirlilik verileri konusunda şeffaflık sağlanmalı. * Enerji üretimine ilişkin kararlarda sağlık etki değerlendirmesi yapılmalı.

- Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, yerel toplulukların sağlığını da iyileştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş benzeri mekanizmalar hazırlanmalı.

Sağlık kuruluşları ve sağlık uzmanları için:

- Sağlık kuruluşlarının ve bireylerin (hastalar gibi) çevre kirliliği ve iklim değişikliği alanlarındaki ilgilerini iletişim kurularak ve kanıt sağlanarak arttırın.

- Ekonomik ve halk sağlığı alanındaki görüşmelerde, kömürden elektrik üretiminin sağlık maliyetini vurgulayın ve kömürden elektrik üretimini aşamalı olarak sonlandırmanın sağlığa faydalarını gündeme getirin.

- Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri olarak temiz hava faaliyetleri ve planlarının yanı sıra, enerji ve iklim politikalarının geliştirilmesine ve uygulanmasına katılın.

DAHA FAZLA