İzmir 1 No’lu Koruma Kurulu, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na yapılan bir ihbar üzerine Bornova’da bulunan ve korunması gerekli kültür varlığı olarak tescilli tarihi Pasquali Köşkü’nde yaptığı denetimler sonucunda, söz konusu köşkteki izinsiz yapılara ilişkin skandal bir karara imza attı. 

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun çiğnendiği olayda, koruma bölge kurulu tarihi köşkte saptadığı izinsiz yapıların kaldırılması için ilgili kurumlara yazı gönderdi. Kurumlar arası yapılan yazışmalar sonunda söz konusu izinsiz yapılar kaldırılmadığı halde kaldırılmış gibi gösterildi.

Evrensel'den Ramis Sağlam'ın haberine göre yapılacak bir işlem olmadığına karar veren koruma kurulu, korunması gereken kültür varlığı olan köşkte yapılan izinsiz kaçak yapıları sahte bir gerekçeyle meşrulaştırdı.

KÖŞKÜN TARİHİ

Pasquali Köşkü, Bornova ilçesinde kentsel sit alanı içinde yer alan, günümüzde Barry Köşkü olarak bilinen ve 19. yüzyılın ortalarında inşa edilen bir yapı. 1941 yılında Bornova Ziraat Mektebi olarak kullanılması için kamulaştırılan Pasquali Köşkü, 1955 yılında Ege Üniversitesi'nin (EÜ) açılmasıyla birlikte üniversiteye tahsis edildi. Yıllarca lojman olarak kullanılan köşk, 1980-2019 yılları arasında üniversitenin sosyal tesisi olarak hizmet verdi. 

EÜ Lokali olarak kullanılan Pasquali Köşkü, CHP milletvekilliği yaptıktan sonra AKP’ye geçerek EÜ Rektörlüğüne atanan Prof. Dr. Necdet Budak tarafından 2019 yılında kiraya verildi. Kiralama yapılırken üniversitenin ilgili kurullarında karar alınıp alınmadığı ve ihale yasasının uygulanıp uygulanmadığı ise belirsizliğini koruyor. 

İZİN ALINMADAN YAPI İNŞAATI

Koruma kurulunun iznine ve belediyece verilen ruhsata tabi olan Pasquali Köşk, 2019 yılından sonra özel şahıslar tarafından restoran olarak işletilmeye devam ediliyor. Kentsel sit alanı içerisindeki köşkün 200 metrekarelik kapalı alan ile çevre duvarının bir bölümünde, günübirlik konaklama için yapılan apart tarzı yapıların koruma kuruluna bilgi verilmeden inşa edildiği belirtildi.

Köşk bahçesi içinde 2022 yılında yoğun bir kaçak yapılaşma başlatılarak bar, kafe ve restoranlardan oluşan eğlence mekanı kullanıma sokuldu. Köşk bahçesinin yan sokağa bakan cephesindeki mevcut yüksek bahçe duvarı boyunca sıralanmış depo, görevli odası ve tuvalet olarak kullanılan yapılar yıkılarak günübirlik konaklama amaçlı olduğu söylenen konforlu özel odalar inşa edildi. Köşkün, Ankara Caddesi’ne bakan bahçe bölümüne ise lüks bir et lokantası ve bar kuruldu.  

Pasquali Köşkü'nün bahçesi

RUHSAT DA ALINMADI

Geçen günlerde et restoranında çıkan yangın nedeniyle tarihi köşk büyük bir tehlike atlattı. İmar planında kentsel sit alanı olarak belirlenen alan kültür varlığı olarak koruma altında olduğundan, kullanım hakkı olanların alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu gereğince mimari ve tarihi özelliklerini koruyarak işletmeleri ve yapacakları en küçük eklenti ve tadilat için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulundan izin ve Bornova Belediyesinden ruhsat almaları gerekiyordu.  

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü vasıtasıyla yaptırdığı denetimler sonucunda, köşk ve bahçesinde yapılan inşaat faaliyeti için koruma kurulundan izin alınmadığı gibi kaçak yapılar için Bornova Belediyesi'nden ruhsat da alınmadığı saptandı. 

'KAÇAK YAPILAR KALDIRILDI' İDDİASI

İzmir 1 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü bunun üzerine söz konusu izinsiz yapıların yıkılmasına yönelik işlem başlattı. Bu işlem kapsamında Bornova Belediyesi ve köşkün kullanım hakkına sahip EÜ Rektörlüğü ile yazışmalar yaparak izinsiz yapıların kaldırılmasını talep etmiş ve devamında gereğinin yapılıp yapılmadığına dair denetim sonucunu içeren bir uzman raporu hazırlatmıştı. 

Kurul müdürlüğü görüşülmek üzere bu raporu, 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 16 Aralık 2022 tarihli kurul gündemine almış ve yapılan inceleme ve görüşmeler sonunda "İzinsiz yapıların kaldırılmış olduğu" şeklindeki gerçek dışı bir gerekçeyle, yapılacak bir işlem olmadığı kararıyla konuyu kapattı.

KAMPÜS, RANT ALANI OLDU

Üniversite kurulması için halkın parasıyla kamulaştırılan kampüs arazileri, üniversitenin gelişme bölgesi ve ağaçlandırılmış yeşil alan olarak elde kalan yüzlerce dönümlük bölümleri, kamulaştırma amaçlarına aykırı işlemlere sahne oldu. Ege Üniversitesi Güçlendirme Vakfı (EÜGV) tarafından 1991 yılından itibaren üniversite arazileri ve kullanım alanları, kaynak yaratma bahanesi altında yerli ve yabancı kuruluşlara 29 yıldan 49 yıla kadar olan sürelerle kiralandı.

Kamulaştırılan alan içinde Forum Bornova Alışveriş Merkezi, Özel Tevfik Fikret İlköğretim Okulu, BİLFEN Okulları (anaokulu, ilköğretim okulu ile fen ve anadolu liseleri), Anemon Oteli, Egeyurt İzmir Özel Öğrenci Yurdu gibi yerler; üniversite yönetimine yakın kişi ve kuruluş ve holdinglere sağlanan büyük ranttan sadece bir kısmı.

YÖK SESSİZ KALDI

Üniversite varlıklarının kiraya verilmesinde ihale yasalarına uyulmadığına ilişkin basına yansıyan haberler kamuoyunda uzun süre tartışma konusu olmuş, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından ise çoğunlukla soruşturma konusu yapılmamıştı.