İleri Haber

Uzun yıllardır rant politikalarıyla talan edilen Salda Gölü'ne ilişkin yaşam savunucularının mücadelesi sürerken, Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından "Dünya'dan Mars'a bir pencere: Salda ve Burdur Gölleri" isimli çalıştay düzenlemesine karar verildi. Bugünden başlayarak 3 gün boyunca devam edecek çalıştayda, "göllerin jeolojik ve biyolojik yapısı, önemi, geçmişi, bugünü ve geleceğini tartışmak üzere" bir araya gelineceği belirtilirken, burada bilimsel çalışmalar gerçekleştiren akademisyenler, ilgili kurum ve kuruluşların da dahil olacağı kaydedildi. 

Çalıştay sonunda hazırlanacak sonuç bildirgesiyle Salga Gölü ve çevresinin korunmasına yönelik bilimsel bir zemin oluşturulmasının planlandığı belirtilirken, bölgede uzun süredir mücadele eden Salda Gölü Koruma Derneği de çalıştaya ilişkin açıklama yaptı. Derneğin sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda "Belirtilen çalıştaya işin öznesi Salda Gölü Koruma Derneği davet edilmemiştir" denilerek, yazılı basın açıklaması paylaşıldı. 

Salda Gölü'nü korumak üzere 2019 yılında dernek kurulduğu belirtilen açıklamada; gölün yapısına ilişkin bilgiler, ekolojik çeşitliğe dair detaylar ve hukuki süreçlere ilişkin bilgi verildi.

"Çivi çakmayacağız dedikleri yere, kepçelerle, kamyonlarla, daldılar. Çivi yerine özel matkaplarla deldikleri hidromanyezitlere çelik kazıklar çakarak ahşap binalar yaptılar. Bu yapılanlarla göl korunmadı. Göl çevresindeki doğal yapı ve yeraltından gelen su yolları bozuldu" ifadelerine yer verilen açıklamada, millet bahçesi projesi ile doğal yapının zarar gördüğü vurgulandı.

"Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yaptığı millet bahçesi ile Salda Gölü'nü koruduğunu açıklamaktadır. Bu doğru değildir. Bakanlık gölü korumak yerine, nasıl ranta çevireceğini düşünmektedir" denilen açıklamada, "Bu bağlamda yapmış oldukları millet bahçesi işletmeleri özel şirketlere devredilerek peşkeş çekilmiştir" sözleriyle sermaye politikalarına da dikkat çekildi.

Sürece ve ekolojik yapıya ilişkin detaylı bilgi ve görüşlerin yer aldığı basın açıklamasında, "Dünya dışı yaşamın ayak izleri salda gölünde aranmaktadır. Bu özelliğinden dolayı Salda Gölü dünyada başka eşi, benzeri olmayan özel bir yerdir" hatırlatması yapıldı ve "Salda Gölü yok olduğunda dünya çok büyük bir değerini kaybedecektir. Salda Gölü, dünya mirasıdır. Mutlak korunmalıdır. Salda Gölü için tam koruma istiyoruz" sözleriyle talepler de dile getirildi.

Salda Gölü Koruma Derneği tarafından yapılan açıklamanın tamamı şöyle:

"Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı himayesinde 'Dünya’dan Mars’a Bir Pencere: Çalıştay'ı' 5-7 Haziran 2022 tarihleri arasında Burdur’da Lavanta Tepesi Hotel’de gerçekleştirilecektir. Haberlerde adı geçen çalıştaya işin öznesi olan Salda Gölü Koruma Derneği davet edilmemiştir. Ankara merkezli himaye altındaki dernek ya da kurumların katılımı ile gerçekleştirilecek çalıştayın amacı Salda Gölü'nde yapılan tahribatı kamufle etmek ve makyajlamaktır. Salda Gölüme Dokunma Platformu olarak 26 Ekim 2019 yılında Salda Gölü Çalıştay ve Forumu'nu düzenledik ve Salda Gölü Koruma Derneği'ni kurduk. Amacına uygun çalıştay o zaman yapıldı. Bizim amacımız Salda Gölü'nün gelecek nesillere doğal haliyle aktarılmasını sağlamaktır. Yeni yapılacak olan çalıştayın amacı gölü gerçekten korumak olsaydı bu çalıştay aşağıda anlattığımız Salda Gölü'nü tahrip eden faaliyetler gerçekleştirilmeden yapılırdı. Bilim insanlarının Salda Gölü'nü gelecek nesillere doğal haliyle aktarılmasına yönelik çalıştıklarını düşünüyoruz. Bilim insanlarının bu çalıştayda yazımızı dikkate alarak faaliyet göstereceklerine inanıyoruz.

Salda Gölü, kapalı bir tatlı su ekosistemidir. Göle özgü ekolojik yapı oluşmuştur. Salda Gölü'nde, dünyada canlıların ilk oluşumu sırasında, güneş ışınlarını fotosentez ederek oksijen üreten tek hücreli siyona bakteriler halen varlığını sürdürmektedir. Salda Gölü'nde, endemik olan, sadece Burdur Gölü ve Salda Gölü'nde yaşayan Burdur sazancığı ve Salda Gölü'nden başka yerde yaşayamayan Salda sazancığı balıkları vardır. Salda Gölü'nde 301 sucul ve karasal bitki türü, 110 kuş türü yaşamaktadır. Ayrıca göldeki ekolojik yapıya uyum sağlayan birçok endemik canlı vardır. Kapalı bir havza olan Salda Gölü'ne giren kirlilik bir daha dışarıya çıkamaz. Gelen kirlilik göl içinde biriktirmektedir. Biriken kirlilik göl dibine çökelmekte ve canlılar için zehirli olan; hidrojensülfür, metan ve amonyak oluşturmaktadır. Oluşan bu zehirli gazlar göl içindeki endemik canlıları öldürerek yok eder. Gölde oluşan bu ekolojik değişiklik, göle gelen kuşların gelmemesine, suyundan yararlanan göl dışındaki canlıların ölmesine ve bu özel ekolojik yapıya uyum sağlayan endemik bitkilerin yok olmasına sebep olacaktır.

Salda Gölü 1980’li yıllara kadar kendi halinde, tertemiz, insanlardan saklı, doğal olarak var oldu. 1980’li yıllarda Türkiye’de turizmin canlanması ile insanların ilgisini çekmeye başladı. Salda Gölü'ne insanların ilgisi artarak devam etti. 2017-2018 yıllarında Salda Gölü'nün, Maldivler benzetmesi ile reklamının yapılması ve NASA’nın Mars gezegenine benzetmesi ile insanların ilgi odağı oldu. 2019 yılında resmi kayıtlara göre bir milyon 500 bin kişi Salda Gölü'ne geldi. Salda Gölü'nü görmeye gelenlerin çoğu Salda Gölü'nde suya girdi. Suya girenlerin, teri, kiri, güneş yağı, idrarı ve diğer kirlilikleri gölde kaldı. Göle gelenler için zorunlu ihtiyaçlarını karşılayacak altyapı olmadığından gölün çevresi kirletildi. Millet bahçesi daha çok insan gelsin diye yapıldı. Ne kadar çok insan gelirse, göl o kadar çok kirlenecektir.

Salda Gölü 1989 yılında 1. derece SİT bölgesi ilan edildi. 1. derece SİT bölgesi ilan edildikten kısa süre sonra devletin yetkilileri, korunması gereken bu yeri devletin başka bir kurumuna, Yeşilova Belediyesi'ne tahsis ederek kullanıma açtılar. Salda Gölü ve çevresi için hiçbir zaman yönetim planlaması yapılmadı. Plansız, programsız kullanıma açılan Salda Gölü ve çevresi hızla kirlendi. Kullananların inisiyatifine bırakılan göl ve çevresi, özellikle 'Halk Plajı' denilen yer, çadırların, kulübelerin, karavanların ve benzerlerinin olduğu çok kötü yerleşim yeri görünümü aldı. Yönetim planlaması yapmayan devlet, buradaki kirliliği yıllarca görmedi. 2019 yılında devleti yönetenler, kendi yönetimsizliklerini bahane ederek, göl çevresini ÖÇK bölgesi ilan ederek ve millet bahçesi projesi ile Salda Gölü çevresini yapılaşmaya açtı. Millet bahçesinin ilk planları göl kenarını beton yığınına çeviriyordu. Milyonlarca insan göl kenarında gece, gündüz kalacaklar, gölde suya girecekler, gölü istedikleri gibi kullanacaklardı. İtirazlarımız, açılmış olan davalar ve kamuoyunun baskısıyla yetkililer bizlerin sayamayacağı kadar çok plan değişikliği yaptılar.

Çivi çakmayacağız dedikleri yere, kepçelerle, kamyonlarla, daldılar. Çivi yerine özel matkaplarla deldikleri hidromanyezitlere çelik kazıklar çakarak ahşap binalar yaptılar. Bu yapılanlarla göl korunmadı. Göl çevresindeki doğal yapı ve yeraltından gelen su yolları bozuldu. Bizler halen millet bahçesi projesinin iptal edilmesini istiyoruz. Çünkü millet bahçesi hidromanyezitlerin ve beyaz kumların üzerine yapıldı. Millet bahçesi insanların gölde suya girmelerini teşvik etmekte, daha çok insanı göle çağırmaktadır. Daha önce kepçe ve kamyonlarla beyaz adalar bölgesinden onlarca kamyon kumsal içeriği eskiden belediye plajı olarak bilinen yere taşındı. Alındığı yer ve taşındığı yerin doğal yapısı bozuldu, Siyonebakteri fosilleri ezildi. Kumsal içeriği geri götürüldü. Getirilen kumsal içeriği ile yol yapılmak istenen yere, kesme taşlar döşenerek aralarına mermer tozu dökülerek zorlamayla ve kamuflajla yine de yol yapıldı. Millet bahçesi denilen yere futbol ve voleybol sahaları yapıldı. Doğal SİT alanı olan bu yere bölgeye özgü olmayan lavanta ve benzeri bitkiler dikildi. Suların hızla çekilmesi sonucunda 'Orman Plajı' olarak bilinen tabiat parkındaki önce sular altında olan sonra ada ve yarımadaya dönüşen bölgede beyaz kumlar yani siyanobakteri fosilleri ezilmeye devam ediyor.

Basında son zamanlarda haber olarak geçen Salda Gölü'ne bilim merkezi kurulacak haberlerin de belirtilen bölge millet bahçesi projesiyle beyaz adalar mevkinde yapılan ve beyaz kumsalın ortasında kalan alanın biraz gerisindedir. Yapılan yapılar siyonebakteri fosillerinin üzerine yapılmıştır. Projede belirtilen bilim merkezi göle çok yakındır. Bilim merkezinin göle bu kadar yakın yapılması doğru değildir. Bilim merkezi çevresinde ki Yeşilova merkez, Işıklar, Niyazlar ya da Düden köylerine yapılmalıdır. Göle yakın yapılaşmadan olabildiğince kaçınılmalıdır. Mars’dan numuneler Dünya'ya getirilip incelenebiliyorken, Salda Gölü'nden alınan numunelerin de 3-5 kilometre uzaktaki bilim merkezine götürülebileceğine inanıyoruz. Gölün güzelliğinden, özelliğinden ve Mars’a benzemesi nedeni ile turizmden yararlanılacaksa, doğaya ve ormana zarar vermeden uygun yerlere yapılacak seyir teraslarından, görsel ve fotoğrafçılık turizmi olarak yararlanılmalıdır.

10 Temmuz 2019 tarihinde askıya çıkarılan millet bahçesi projesinde arıtma tesisleri yapılmadan hiçbir tesis yapılamaz demektedir. Yapılan millet bahçesi projesinin arıtma tesisleri yapılmadı. Ama millet bahçesi projesi bitirilerek hizmete açıldı. Bitirilen millet bahçesi projesinin imar planı davası devam etmekte. Millet bahçesi projesinden önce Salda Gölü çevresinde, Değirmendere ve Doğanbaba Göletleri vardı. Daha sonra Salda Gölü!ne akmakta olan derelerin önüne iki tane gölet yapımına başlandı. Çevreciler bu göletlerin yapılmaması için davacı oldular. Davalar devam ederken su akmayan derelere yapılan Kayadibi Göleti bitirildi. Salda Gölet’inin yapımı devam ederken mahkeme süreçleri, göletlerin yapılmaması için karar vererek sonuçlandı. Buralarda yok edilen kamu kaynaklarının hesabı sorulmadı. Yeşilova’nın Kayadibi Mahallesi ile Doğanbaba Köyü arasında Yalı mevki olarak bilinen yerde 1985 yılında Orman İşletmesince fidan evi olarak yapılan, sonra kullanılmadığı için virane olan ev Özel İdare tarafından kepçeler ve kamyonlar ile tadilat ve çevre düzenlemesi adı altında on dekar yerde beton ve taş duvarlardan oluşan inşaat yapıldı, garaoluk olarak bilinen çeşmenin suyunun bir kısmı buraya alındı. Bütün bu yapılanların bilim insanlarından görüş alınarak yapıldığı söyleniyor. Merak ediyoruz bu görüşleri hangi bilim insanları verdi?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yaptığı millet bahçesi ile Salda Gölü'nü koruduğunu açıklamaktadır. Bu doğru değildir. Bakanlık gölü korumak yerine, nasıl ranta çevireceğini düşünmektedir. Bu bağlamda yapmış oldukları millet bahçesi işletmeleri özel şirketlere devredilerek peşkeş çekilmiştir. Bakanlığın amacı gölü korumak olsaydı, millet bahçesinden önce, göl çevresindeki yerleşim yerlerinden göle akmakta olan kanalizasyon sularının, göle gelmesini önlerdi. Göl çevresindeki yerleşim yerlerinden Yeşilova İlçesi ve Doğanbaba  Köyünün kanalizasyon suları topraktan süzülerek, Salda Köyünün kanalizasyonunun suyu da açıktan dereden göle akmaktadır.

NASA tarafından Salda Gölü'nün Mars gezegeninde ki Jezero kraterine benzediği söylenmektedir. Dünya dışı yaşamın ayak izleri salda gölünde aranmaktadır. Bu özelliğinden dolayı Salda Gölü dünyada başka eşi, benzeri olmayan özel bir yerdir. Salda Gölü yok olduğunda dünya çok büyük bir değerini kaybedecektir. Salda Gölü, dünya mirasıdır. Mutlak korunmalıdır. Salda Gölü için tam koruma istiyoruz. Salda Gölü'nün korunması ve gelecek nesillere doğal haliyle aktarılabilmesi için yetkililerden isteklerimiz şunlardır.

1) Salda Gölü'nde suya girilmesin, beyaz kumlara basılmasın.

2) Göl çevresindeki yapılaşma durdurulsun. İmar barışı iptal edilsin.

3) Millet bahçesi projesi iptal edilsin.

4) Göl çevresindeki yerleşim yerlerinin kanalizasyon suları göle akıtılmasın.

5) Salda Gölü bilim insanları için laboratuvar olsun.

6) Salda Gölü'nden turistik amaçlı yararlanılacaksa, görsel turizm ve fotoğraf turizmi olarak yararlanılsın.

7) Çiftçilerin zararları karşılanarak derin kuyu sondajları kapatılsın, göletlerin kapakları açılsın, susuz tarım teşvik edilsin.

8) Salda Gölü UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınsın."

KURUM, ÇEVRECİLERİ SUÇLAMIŞTI

Salda Gölü'nde suların çekildiği ve gölün bataklığa dönüştüğünü ortaya çıkaran görüntüler de geçen haftalarda ortaya çıkmış ve konuya ilişkin açıklama yapan Bakan Murat Kurum, "Su çekilmesi, insan kaynaklı değildir" derken, çevrecilere yönelik suçlamalarda bulunmuştu.