Silikon Vadisi, Vermont senatörü Bernie Sanders’ı destekliyor. Sanders için seçim kampanyası yürüten organizasyonlardan birinin web sitesini açtığımızda şu cümle ile karşılaşıyoruz: "Diğer adaylar 'büyük para' fonlarına bel bağlarken, Bernie bize, yani sokaktaki ortalama Amerikalıya güveniyor" [1].
Sahiden de Amerikan başkanlık yarışındaki pek çok aday, özellikle eski dışişleri bakanı Hillary Clinton, büyük sermaye sahipleri tarafından fonlanıyor. Sanders’ın seçim kampanyasını karakterize eden ise “sıradan” Amerikalının “küçük dolar” bağışları. Ancak yapılan toplam bağışların en tepesinde aralarında Google, Microsoft, Apple, Amazon, IBM ve Facebook’un bulunduğu Silikon Vadisi’nin dev teknoloji şirketleri var [2].
SİLİKON VADİSİ
Temel seçim politikası büyük şirketlerin karlarını tehdit etmek olan Demokrat Parti başkanlık aday adayı Sanders’ın en büyük destekçilerinin dev teknoloji şirketleri olması oldukça şaşırtıcı. Bu ilginç korelasyona ana akım medyanın verdiği cevap net: Sanders orta sınıf mensubu şirket çalışanlarının sosyal, kültürel ve ideolojik taleplerini vaat ediyor. Silikon Vadisi’nin nitelikli işgücü, göçmenlik, tıbbi kullanım için marihuana, kürtaj vb. konulara en az kendileri kadar duyarlı olduğunu düşündükleri Sanders’i desteklemekten yana.
Gelir eşitsizliğinden en az diğer tüm yerler kadar muzdarip San Francisco bölgesinde Sanders’ın her konuşmasında vurguladığı “tepedeki yüzde bir” söylemi de oldukça etkili [3]. Bu söyleme göre, tepedeki yüzde 1’lik kesim toplam gelirin yüzde 58’ine el koyarken, yüzde 99 kalan yüzde 42’yi paylaşıyor. Servet dağılımında ise durum çok daha vahim; yüzde 0,1’lik en üst kesimin sahip olduğu ile yüzde 90’inin sahip olduğu hemen hemen aynı [4].
Bölgede çıkan yeni bir rapora göre kalifiye teknoloji çalışanının medyan geliri yıllık 118 bin 700 doları bulurken, daha az kalifiye olan çalışan yıllık 27 bin dolar ile yetiniyor [5]. Özetle, teknoloji şirketlerindeki çalışanlarının demografik yapısı, kendi tanımlamalarıyla “orta sınıf” olmaları, Sanders’a verilen desteğin temel sebebi [6].
“ORTA SINIF”
Sanders’ın “orta sınıf” seçmeni sadece Amerika’ya özgü değil. “Orta sınıf” yaftası küresel ölçekte geçerli. Korkut Boratav Haziran Direnişi üzerine verdiği bir söyleşide, direnişi “orta sınıf” hareketi olarak aksedenlerin temel gayesinin işçi sınıfı mensuplarını dışlamak olduğunu söylüyor [7]. Marx’ta sınıf benzer gelir gruplarının kümelendiği ayrımlar olarak tanımlanmıyor. Sınıf üretim ilişkileri ile belirleniyor [8].
Boratav da Marksist sınıf çerçevesinde Haziran’da direnen öğrenciler ve beyaz yakalı çalışanları işçi sınıfının mevcut ve potansiyel öğelerinden sayıyor. Hizmetler sektörünün nitelikli işgücü aldığı ücret ve yarattığı veya yaratılmasına yardımcı olduğu artık değer ile işçi sınıfına ait. Ancak şirket CEO’ları ve dev şirketlerin üst mertebe yöneticilerini işçi sınıfına dahil etmiyoruz. Bu kişiler sermayenin artığa el koymasını yönetirler. Aldıkları astronomik maaş, tazminat ve primler aslında örtülü kar ögeleridir [9].
Sanders’ın seçim kampanyasına bağışlar yapan bilişim sektörü şirketlerinin çalışanları arasında CEO’lar, üst düzey yöneticiler ve nitelikli işgücü mensupları var. Bu öğeleri bir “orta sınıf” çatısı altında ortak bir amaç uğrunda savaşıyor göstermek, sermayenin bir taktiğidir. Öyle ki, bu taktik ile sermayeye karşı verilen savaşta sermaye, emeğin yanındaymış görüntüsü alır. Ali Koç bu yüzden kapitalizmi beğenmez, Gezi’de otelinin kapılarını direnişçilere acar. Silikon Vadisi’nin beyaz yakalıları görece sol bir başkan adayına yüklü bağışlarda bulunurken çalıştıkları şirketlerde onların ürettiği değeri şirket sahiplerine transfer etmekle görevli üstleri ile “ortak sınıf” çatısında “Bernie için” buluşurlar.
Tarih tekrarlarla ilerlerken Sanders’ın seçmenlerinde gördüğümüz belki de hem trajedi hem de komedi. Gördüğümüz burjuva siyasetçilerinin sınıf savaşında emeği bölerek sermayenin elini kuvvetlendirmesi.
NOTLAR:
[2] https://www.opensecrets.org/politicians/contrib.php?cycle=Career&cid=n00000528
[3] http://www.wsj.com/articles/bernie-sanders-out-raises-hillary-clinton-in-silicon-valley-1455064230
[4] https://berniesanders.com/issues/income-and-wealth-inequality/
[5] http://www.bizjournals.com/sanjose/news/2015/02/05/apple-yahoo-bus-drivers-to-vote-to-unionize.html
[6] http://www.thedailybeast.com/articles/2015/10/13/bernie-sanders-biggest-donors.html
[8] Marx, K. (1975 [1848]). Wage-Labour and Capital Value, Price and Profit. International Publishers, New York, s.28.
[9] http://sendika10.org/2014/12/marksizm-ve-siniflar-korkut-boratav/