Cüneyt Göksu

‘Siyasi kümeleşmelerin’ asgari müştereklerine kafa yoruyordum ki önüme aşağıdaki haber düştü.

Ufuk Uras, Ahmet Davutoğlu ile görüşüp "en geniş zeminde siyasi yapılanmaya gitmek isteyen” Davutoğlu’na destek vereceğini söylemiş. Bir de “50+1 parti devleti modeline karşı herkesin yan yana gelmesinin kıymetli olduğu" yorumunda bulunmuş. 

Bu yazının ana fikri bu birlikteliğin nesnel analizi değil.

Açacağım konu şu ki, Türkiye siyasi tarihinde örnekleri saymakla bitmez, ait olduğu siyasi hareket içinde küskün, dışlanmış, ayrı düşmüş kişi veya kişilerin hareketten ayrılıp, geldiği yerden çok da farklı bir şey söylemeden sadece restorasyon amaçlı söylemlerle ama yeni bir şey söylüyormuşçasına kümeleşme çalışmaları yapmaları. Üstelik bunu yaparken derin bir ideolojik farklılık, yenilik getirmeden, asgari müşterek aramaları en anlaşılmaz olanı.

Biraz daha açalım.

Bir asgari müşterek tarif ederek, kurtuluş reçetesi yazılacaksa bunun birçok alternatifi olabilir. Hızla aklıma gelenleri sıralayayım. Ekleme, çıkartma, düzeltme yapılabilir.

•    Asgari müşterek mevcut iktidar karşıtlığıdır. Bundan kurtulmak için her tür siyasi hareket kayıtsız şartsız bir araya gelir. Sonra? Sonrası boşluktur.
•    Asgari müşterek Atatürk devrimleridir. Kurtuluş ve yenilenme ilkeleri bunu esas alır, diğer başlıklar, taktikler ikincildir. Esas olan Atatürk devrimlerinin kayıtsız şartsız uygulanmasıdır.
•    Asgari müşterek sosyalizmdir. Sosyalizme inananlar geçmiş takıntı, yöntem ve tartışmaları bir yana bırakır, zengin sosyalist mirası devralır ve bunun inşasına odaklanır.
•    Asgari müşterek şeriattır. Dini hükümler, kurallar esas alınarak kurtuluşu uygun bulanlar kümeleşir. Öncelik dinsel yaşamdır, kurtuluş buradadır, gerisi arkadan gelir. 
•    Asgari müşterek liberal, kapitalist, özgürlükçü bir yöntemdir. Bu uğurda her şey mübahtır, insanlar buraya akar.
•    Asgari müşterek çevredir. Türkiye’nin çıkışı buradan formüle edilir, geliştirilecek her politikada öncelik çevrecilik ilkesidir.
•    Asgari müşterek Türk olmak, Kürt olmak, Laz vs. olmaktır. Bir araya gelelim, gerisi nasıl olsa hal olurdur.

Burada durdum, dediğim gibi liste uzar gider... 

Bu listenin en geniş halinin inşa edildiğini düşünün ve her bir alternatifin yanına kendinizce uygun düşen, güncel siyasi partileri ekleyin. Her birinin yanında birden fazla isim çıkar. 

Bu ikinci liste de yapılınca;

•    Hangisi en kapsayıcı? Siyasi parti sayısının fazlalığı, o siyasi hareketlere üye vatandaşların toplam adedi, o reçetenin kapsayıcı ve kurtarıcı olduğunu kanıtlar mı?
•    Bir vatandaş hem Atatürkçü, hem solcu/sosyalist ise ne yapacak? Bir başka vatandaş iktidarı sevmiyor, Kürt olmakla gurur duyuyor ama kapitalizme de gönül koymuşsa ne yapacak? Bir vatandaş hem etnik kökeni ile gurur duyuyor hem de kendini sosyalist olarak konumluyorsa ne olacak? 

Asgari müşterek üzerine bazı temel sorular da geliyor akla:

Asgari müşterek denen tanımın kapsamını genişletip, kapsama alanını daha da açınca, daha fazla insana hitap edince, ‘kurtulmuş’ olacak mıyız? Buradan bir kurtuluş reçetesi çıkar mı? Yoksa herkesin konuştuğu, bir yere çekmeye çalıştığı, akordu bozuk, ne çaldığı anlaşılmayan orkestra gibi mi olur?

İkinci listedeki asgari müştereklerin kümeleşmeleri bir araya gelip, yeni bir üst kümeleşme yapsa Atatürkçüler-sosyalistler, şeriatçılar-milliyetçiler, çevreciler-liberaller gibi buradan yeni bir reçete çıkar mı? Bir önceki noktaya geri mi dönülür, daha mı istikralı olur, orkestranın ne çaldığı anlaşılır mı?

Ya da ikinci listedeki her asgari müştereğe ait güncel siyasi hareketler, bir arada çalışıp, bir asgari müşterek manifestosu etrafında örgütlenip, dikine büyümeye gayret etse, daha uzun soluklu ama kalıcı bir kurtuluş olur mu?

Bu sorular da uzar gider...

Yazının başındaki güncel siyaset örneğine geri dönersem, “en geniş zeminde yapılan” siyaset, birbirinin karbon kopyası siyasi hareketlerin, güncel sorunlara geçici çözümler önereceği siyaset olur bana göre. O güncel sorunun çözümü için de yandaşlar çıkar ama gevşek bir bağlılıktır bu.

Asgari müştereğin bir ideolojisinin olması, oradan örgütlenerek büyümesi ve kök salması, onu daha sağlam ve ilkesel bağlarla bir arada tutar. Güncel sorunların çözümü, politika üretimi hep o ideolojinin çatısı altında kalır. Bu asgariyet, kuralları daha net tanımlanmış ve başlangıçta daha az kapsamı olsa da, ilkelerine tutarlılıkla sahip çıktığı ve kendini zamanın ruhuna göre güncellediği ölçüde de kalıcı büyüyecektir.