Pandemi süreciyle birlikte yediden yetmişe hepimizin hayatları değişti. Tüm dünyayı etkisi altına alan ve ilk defa karşılaştığımız salgınla baş etmeye çalışmak bir yana, hepimiz hayatlarımızın olağan akışını yakalamaya çalışıyoruz. Bu süreçte uygulanan tüm devlet politikaları –özellikle sağlık ve eğitim alanında- ise içimizi karartacak cinsten karışımıza çıkıyor.
Biz yetişkinler dahi bu sürece uyum sağlamaya ve buradan her anlamda en zararsız şekilde çıkmaya çalışırken madalyonun öbür tarafında – hayatın her alanında olduğu gibi- çocuklar var. Çocukların bu süreci anlama, anlamlandırma ve buraya uygun davranma durumları ise belki de biz yetişkinlerden zor. Rutinlerinin tepetaklak olduğu, sosyalleşmenin neredeyse sıfıra indiği, ebeveynlerinin maddi ve psikolojik anlamda birçok zorlukla baş etmek zorunda kaldığı bu dönemde onlardan ‘olağan’ davranışlar bekleyemiyoruz, bekleyemeyiz. Salgınla birlikte özellikle eğitim, öğretim hayatından kopacak seviyeye gelmeleri ve maalesef eğitim politikalarının onların ihtiyaç duyduğu şeyleri karşılayamıyor olması ise çocuklar için en hafif tabirle çok büyük bir talihsizlik.
Eğitim bu kadar ‘uzak’tan devam ederken çocukların gelecek yıllarında onlardan neler bekliyoruz? Hangi akademik veya sosyal alanda kendilerini var edecekler? Gelecek yıllardaki hayatları nasıl olacak? Bilmiyoruz. Fakat bildiklerimiz arasında şu zamanların gerçekliği, tüm bu tabloyu adeta bir tokat gibi çarpıyor yüzümüze. Gittikçe artan çocuk işçi sayısı, girilemeyen dersler, bağlanılamayan internetler, ders verebilmek için kalp krizi geçiren öğretmenler, ulaşılamayan tabletler ve derslere girebilmek uğruna can veren çocuklar! Tüm bu kaosun sebepleri ve tartışılacak başlıkları oldukça uzun ve başka bir yazının konusu. Bu karmaşıklığın ortasında çocuklardan neler beklemeliyiz veya bir nebze olsun onların ihtiyaçlarına nasıl cevap verebiliriz biraz bunu konuşmakta fayda var.
Tüm bu şartların her çocuk için aynı olmadığını önceleyerek, bulunduğumuz her alanda, elimizin değdiği her çocuğa yapabilecek bir şeyler olduğunu bilmek gerekiyor. Özellikle rutinlerinin tamamen değiştiğini bilerek onlara yaşadığımız koşullar çerçevesinde bir düzen yaratmamız gerekiyor. Onlar özgürlüklerinin kısıtlandığı, sokakta oyun oynamanın neredeyse imkansız hale geldiğini hissederken, bu dönemin geçici olduğu vurgusuyla kendilerine ve yaratıcılıklarına yönelmelerine yardımcı olabiliriz. Bunu yaparken de elbette ki en büyük desteğimiz kitaplar olacaktır. Onlarla beraber bu programı yaparken birlikte okuma listesi oluşturmak, okuduklarımızı resmetmek, canlandırmak, kendi hikayelerimizle baştan yazmak gibi etkinlikler onları daha rahat hissettirecektir.
Bir yandan şunu belirtmeliyiz ki, bu süreçte uygulamaya çalıştığımız şeyler ne kadar kaliteli olursa olsun, çocukların dünyasındaki karşılığı biz yetişkinlerin beklediklerinden daha farklı olacaktır. Bu sebeple de onlara sunduğumuz alternatifleri esnetebilmek, onların ihtiyaç dönemlerine ve şartlara göre uyarlayabilmek önem taşıyor. Çocukları her zamankinden daha fazla dinlemeli, onların kurduğu cümlelerdeki mesajları en sağlıklı biçimde yorumlamalı ve onlara geri dönüş yapmalıyız…
Salgının uzunca bir dönemini geride bırakırken ve önümüzde ne zaman tam anlamıyla eski yaşantımıza döneceğimizi bilmediğimiz bu süreçte çocukların duygularına dokunacak, onların hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını destekleyecek birkaç kitap önerisi de aşağıya eklemek isterim. Bizlere sunulan yaşam şartları ne olursa olsun, bu şartları değiştirmek ve çocuklarımızı da bu mücadeleye katmanın çok önemli olduğu unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri... Onların içindeki umudu büyütmek, bu ‘uzak’lığın yaralarını sarabilmek ve ileriki zamanlarda hep birlikte yaşayacağımız güzel günler adına…
Sadece eğitimin değil hayattaki tüm güzel ve iyi olanın artık uzakta değil ‘tüm’ çocukların yanı başında olması umuduyla…
- Roko ile Konuşmalar, Meltem Gürle, İletişim Yayıncılık.
- Küçük Kara Balık, Samed Behrengi, Turkuvaz Kitap.
- Benim Bir Karışım, Behiç Ak, Günışığı Kitaplığı.
- Bu Kitabın Ortasında Duvar Var, Jon Agee, Domingo Yayıncılık.
- Bugün Hayal Kuracaktım, Gökçe Ateş Aytuğ, Günışığı Kitaplığı.
- Çıtır Çıtır Felsefe Serisi, Günışığı Kitaplığı.
- Bastıbacak Virgül, Mehmet Güler, Nesin Yayınevi.
- Vanilya Kokulu Mektuplar, Sevim Ak, Can Çocuk.
- Duygular, Libby Walden, Hep Kitap.
- Kız Çocuk Hakaları Bildirgesi, Elisabeth Brami-Estelle Billion Spagnol, Yapı Kredi Yayınları.